Nếu tính đến tình trạng nghiêm trọng kéo dài, trước tiên phải kể đến sự cố tràn dầu ngoài khơi Mexico từ một giếng dầu do Công ty Dầu khí Anh quốc British Petroleum khai thác.
Kế đến là tai nạn máy bay khủng khiếp ở Nga vào ngày 10 tháng Tư, gây tử vong cho cố Tổng Thống Lech Aleksander Kaczynski và phu nhân Maria cùng một số nhân vật cao cấp trong Nội các Ba Lan. Và mới hồi tháng 10 vừa qua là vụ “sóng thần bùn đỏ” của Hungary cuốn đi hàng trăm ngôi nhà và làm ô nhiễm dòng sông Danube thơ mộng của Châu Âu.
Cùng với các thiên tai, những thảm họa từ con người này cũng gây ra nhiều thiệt hại lớn và làm ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống người dân. Quỳnh Như tổng hợp và tường trình.
Thảm họa dầu tràn
Theo ước tính của Hoa kỳ, có ít nhất 20 triệu gallon dầu thô từ giếng dầu Deepwater Horizon do Công ty British Petroleum (BP) khai thác, đã tràn ra vịnh Mexico và trở thành thảm họa dầu tràn khủng khiếp nhất trong lịch sử Hoa kỳ.Sự cố tràn dầu này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái ở vùng ven biển của tiểu bang Louisiana, Mississippi, Alabama và Florida, tổng cộng ước chừng 25,000km2 hải phận. Tổng thống Mỹ lập cả một Ủy ban quốc gia để tìm cách giúp công ty BP đối phó. Bộ Trưởng Qúôc phòng Robert Gates họp với Nhà Trắng để thảo luận về cách thức quân đội có thể tham gia trong nỗ lực ngăn cản dầu tràn. Lực lượng hải quân và không quân Mỹ đã được huy động đến vùng Vịnh Mexico với các thiết bị để giải quyết vụ dầu loang.
Trong lần đến thanh sát những nỗ lực nhằm ngăn chặn nạn dầu loang trong vùng bờ Vịnh Mexico tại đảo Grande thuộc tiểu bang Louisiana, hôm 28 tháng 5, Tổng thống Barack Obama đã phát biểu:
“Chúng ta muốn biến cố tràn dầu này sớm được chấm dứt, chúng ta muốn ngăn chặn không để cho dầu tiếp tục loang và dọn sạch những vùng biển bị dầu tràn. Và chúng ta cũng muốn làm thế nào để nhanh chóng ổn định lại đời sống của người dân tại các địa phương bị ảnh hưởng. Nhiệm vụ của chính quyền các cấp là phải khắc phục hậu quả này để bảo vệ cuộc sống của người dân, bảo vệ cộng đồng dân cư, bảo vệ vùng sinh thái biển, và phục hồi kinh tế ở các khu vực này.”
Vụ tràn dầu này gây ảnh hưởng đến ngành Du lịch ở khu vực Vịnh Mexico, và đặc biệt tác động nặng nề đến nguồn sinh sống của ngư dân điạ phương. British Petroleum cho biết những nổ lực để giải quyết vụ dầu loang khủng khiếp trong vùng Vịnh Mexico này làm tiêu tốn mỗi ngày hơn 6 triệu đô la. Và cuối cùng sau hơn 100 ngày Công ty Dầu khí Anh Quốc cũng tìm ra được giải pháp để chặn việc dầu loang bằng một thiết bị được thiết kế đặc biệt để đậy lên miệng giếng dầu.
Tiểu bang bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong vụ dầu tràn này là Louisiana. Đã có những so sánh về tác hại của vụ tràn dầu này với trận bảo Katrina khủng khiếp hồi năm 2005. Thậm chí vụ tràn dầu này còn gây ảnh hưởng lâu dài đối với môi trường sinh thái. Trong lần nói chuyện với Biên tập viên của Đài Á Châu Tự do đến thăm, ông Benjamin Trương, một ngư dân ở Venice, Louisiana nói:
“Còn hơn bão, bão nó tới nó đi, còn dầu loang này nó tới thì nó có thể ảnh hưởng, dầu chìm xuống lòng biển có thể giết rong rêu, tôm tép, nếu giết cá nhỏ thì cá lớn không sống thì ngành seafood có thể nói là kiệt quệ hoàn toàn.”
Mặc dù BP đã cam kết thực hiện việc đền bù các thiệt hại về môi trường, và mọi tổn thất cho người dân ở vùng duyên hải phiá Nam hướng ra Vịnh Mexico, nhưng trong thực tế cuộc sống của người dân, đặc biệt là các hộ ngư dân vẫn còn rất chật vật. Bà Jennifer Reddick chuyên bán hải sản cư ngụ ở thị trấn Buris nằm dọc theo sông Missisippi. Gia đình bà có 6 người con. Bà Reddick nói:
“Rất nhiều người còn chật vật khó khăn và mong tìm được sự hỗ trợ, như gia đình tôi chẳng hạn. Tôi vẫn cố tìm mọi cách để xoay sở cho những chi tiêu của gia đình, nhưng vẫn không thấm vào đâu. Thậm chí Giáng Sinh năm nay tôi cũng không có gì cho lũ trẻ.”
Không chỉ riêng gia đình bà Jennifer Reddick, nhiều hộ dân sống dọc theo vùng Vịnh Mexico bị ảnh hưởng do vụ tràn dầu vẫn còn thiếu thốn chật vật trong mùa Giáng Sinh năm nay.
Hội Di sản vùng biển của Louisiana (Coastal Heritage Society of Louisiana) cho biết tổ chức này nhận số đơn xin trợ giúp tăng gấp đôi so với trước, trong đó có những người trước đây chưa từng yêu cầu giúp đỡ. Kể cả sau trận bão Katrina, số người xin cứu trợ cũng chưa nhiều bằng sau vụ dầu loang. Bà Vickie Perrin, một trong những thành viên sáng lập tổ chức này cho biết:
“Giả sử như nếu bạn sống ở đây cả đời thì bạn sẽ biết từng người, từng gia đình. Và bạn sẽ thấy việc đền bù đối với họ cũng chưa được thoả đáng.”
Cũng theo bà Perrin, vẫn còn nhiều người chưa nhận được số tiền bồi thường trong tổng số 20 tỉ đô là mà BP hưá trả cho các nạn nhân của vụ dầu tràn, một số khác đã nhận được tiền bồi thường nhưng số tiền đó chỉ bằng một phần so với những tổn thất đối với họ.
Giáng Sinh vừa rồi tổ chức của bà Perrin đã tổ chức tiệc Giáng Sinh và tặng quà cho khoảng 112 gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
Chuyến bay định mệnh
Chiếc Tupolev TU-154 do Liên Xô sản xuất, cất cánh từ thủ đô Warsaw, chở Tổng thống Ba Lan Lech Aleksander Kaczynski cùng phu nhân và các quan chức cao cấp của Ba Lan gặp nạn hôm mùng 10/04, khi sắp đáp xuống sân bay Smolensk, cách Matx-cơ-va khoảng 400km về phiá Tây. Ông Sergei Markin, người đứng đầu cơ quan điều tra Nga cho hay, toàn bộ 96 người trên chiếc máy bay này đều đã thiệt mạng, trong đó 88 người thuộc phái đoàn của Ba Lan. Chuyến bay chở đoàn đại biểu cấp cao Ba Lan sang thăm Nga theo lời mời của Thủ tướng Vladimir Putin để dự lễ tưởng niệm 70 năm vụ thảm sát Katyn.
Quan tài của cố Tổng Thống Ba Lan và vợ được đưa tới Thánh đường St. John tại Warsaw hôm 17/04/2010. AFP Photo/Wojtek Radwanski
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Ba Lan Piotr Pszkowski cho biết, ngoài Tổng Thống và phu nhân, trên máy bay còn có Tổng Tư lệnh Quân đội Franciszek Gagor, Thứ trưởng Ngoại giao Andrzej Kremer, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Slawomir Skrzypek, và nhiều quan chức cao cấp khác của Ba Lan.
Vài giờ sau khi xảy ra thảm kịch, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã triệu tập một cuộc họp nội các bất thường và sau đó ra thông báo sẽ tổ chức một cuộc bầu cử sớm. Theo Hiến pháp của nước này, Chủ tịch Quốc hội Bronislaw Komorowski sẽ tạm thời đảm trách các nhiệm vụ của Tổng Thống.
Nhân dân Ba Lan đau buồn trước hung tin này. Cả đất nước Ba Lan chìm trong không khí tang thương trong đợt quốc tang kéo dài một tuần lễ. Ngay sau khi vụ tai nạn xảy ra, thông tín viên Tôn Vân Anh của Đài RFA tại Ba Lan cho biết:
“Đây chắc chắn là một tin dữ chưa từng có trong lịch sử cận đại Ba Lan và thật sự dư luận Ba Lan đang bàng hoàng bởi phần lớn mọi người dân khá khăng khít với chính giới, vẫn gắn liền vị trí của các chính khách với những giá trị truyền thống, người Ba Lan coi chính giới là tầng lớp ưu tú bởi lịch sử của họ từ hàng thế kỉ nay là như vậy.
Cựu tổng thống của Ba Lan đã nói khi biết tin rằng Ba Lan vừa mất đi những người không gì thay thế còn thủ tướng Ba Lan cũng đã khóc khi nghe tin. Các hàng giáo phẩm thuộc các tôn giáo khác nhau cũng đã lên tiếng chia buồn sâu sắc và không thể nói không khí tang lễ không xuất hiện trên đường phố. Người dân thì đang chuẩn bị tới dự các buổi cầu nguyện do nhà thờ tổ chức.”
Lãnh đạo các nước trên thế giới cũng gởi lời chia buồn đến nhân dân Ba Lan về tổn thất lớn lao này.
Ngay chiều hôm 10/4, Tổng thống Nga Dmitry Metvedev ra chỉ thị thành lập Uỷ Ban Chính phủ phụ trách điều tra nguyên nhân vụ tai nạn máy bay do Thủ tướng Vladimir Putin phụ trách. Phiá Ba Lan cũng lập Ủy Ban Điều tra riêng.
Một nguồn tin thân cận với Uỷ ban điều tra tiết lộ cho hãng tin Interfax rằng lý do thời tiết xấu, lỗi ở con người, và sự cố kỹ thuật đều có thể là nguyên nhân của vụ tai nạn rớt máy bay này. Tuy nhiên, trách nhiệm đã được kết luận là do lỗi ở con người – lỗi của phi công trưởng trong quá trình điều khiển máy bay.
Sự cố bùn đỏ Hungary
Một tai nạn khác cũng bởi con người gây ra do sự thai thác tài nguyên dẫn đến thảm hoạ môi trường, đó là vụ tràn bùn đỏ ở Hungary. Khoảng 1,1 triệu m3 bùn đỏ từ bể chưá chất thải của một nhà máy sản xuất nhôm, cách thủ đô Budapest 160km về phiá Tây Nam đã tràn ra trên một khu vực rộng khoảng 40km2, gần nhất là làng Klontar, vài thị trấn lân cận, và một số dòng sông. Nghiêm trọng nhất là bùn đỏ chảy vào sông Danube và sông Raab có thể gây ô nhiễm các con sông này.Cơn “sóng thần bùn đỏ” đã cuốn trôi khoảng 270 căn nhà, phá huỷ các phương tiện xe cộ, đường xá, cầu cống, làm một số người chết, bị mất tích, và trên 120 nạn nhân được đưa vào bệnh viện điều trị vì những vết bỏng do hoá chất trong bùn đỏ thấm vào da.
Tổ chức Hoà Bình Xanh (Green Peace) cho hay có ít nhất khoảng 700,000 m3 chất thải độc hại đã tràn ra ngoài, không kém gì tổng số lượng dầu thô chảy ra Vịnh Mexico trong sự cố tràn dầu ở Mỹ trong năm nay. Những cuộc thử nghiệm của các chuyên gia môi trường ngay tại hiện trường cho thấy bùn đỏ thải ra từ nhà máy bô-xít chưá 2 độc tố là thạch tín và thuỷ ngân.
Chính phủ Hungary xem đây là thảm họa hoá chất thảm khốc nhất trong lịch sử quốc gia. Thủ tướng Viktor Orban nói rằng, vấn nạn này có nhiều khả năng do lỗi của con người gây ra, vì xảy ra trong lúc thời tiết bình thường. Hai tuần trước khi tai nạn xảy ra, một phái đoàn thanh tra của chính phủ đã đi kiểm tra hồ chứa bùn và không thấy có dấu hiệu gì khác thường. Chính phủ Hungary đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp trong vùng nơi xảy ra thảm hoạ.
Ông Tibor Dobson, phát ngôn viên của Cơ quan Quản lý Thảm hoạ của Hungary nhận định rằng, sự cố tràn bùn đỏ này có nguy cơ trở thành một thảm hoạ sinh thái và có thể sẽ ảnh hưởng đến 6 nứơc hạ lưu là Croatia, Serbia, Bulgaria, Rumania, Moldova, và Ukraina.
Trong một cuộc phỏng vấn với Đài Á Châu Tự Do, nhà báo Hoàng Linh hiện sống tại Hungary cho biết về thảm trạng này như sau:
“Ở đó thì người ta bảo là cũng chưa biết làm hồi sinh bằng cách nào, vì trong thực tế thì có thể là trong một khoảng thời gian nhất định thì tình trạng sinh thái ở đấy cũng như động vật và thực vật ở trong con sông đó có thể tái hồi phục, nhưng điều này chưa từng xảy ra bao giờ.
Người ta có nói là chưa bao giờ xảy ra một tai nạn theo cái hướng một lượng bùn đỏ khổng lồ như thế mà tràn ra ngoài và lan ra như thế, thành ra đối với những biện pháp hiện tại mà người ta biết đến thì cũng chưa biết phải khắc phục như thế nào, và cần bao nhiêu thời gian để phục hồi những dòng sông như vậy.”
Ở Việt Nam vấn đề khai thác bô-xít Tây Nguyên cũng gặp phải nhiều ý kiến phản đối từ phiá các nhà chuyên môn cũng như dân chúng. Bài học kinh nghiệm tràn bùn đỏ ở Hungary chắc chắn sẽ là một cảnh báo tốt để Việt Nam có những cân nhắc kỹ lưỡng hơn trong việc khai thác nguồn tài nguyên bô-xít trong điều kiện khoa học công nghệ của đất nứơc hiện nay, để tránh những tác động tiêu cực đến môi trường.
No comments:
Post a Comment