Việt Nam đòi Hoàng Sa, Trung Quốc quyết không nhả

South China Morning Post tiết lộ đàm phán bí mật Hà Nội-Bắc Kinh

HONG KONG (TH) - Trung Quốc nhất định không nhả quần đảo Hoàng Sa đã chiếm của Việt Nam nên đây là trở ngại không thể vượt qua để đạt được một thỏa hiệp giữa hai nước về tranh chấp biển Ðông, đó là nhận định của báo South China Morning Post (SCMP) xuất bản tại Hong Kong, khi tiết lộ là trong năm nay, Hà Nội và Bắc Kinh đã đàm phán bí mật 4 lần về vấn đề biển Ðông.

Từ nay đến cuối năm sẽ có một vòng đàm phán nữa.

Báo SCMP nói rằng Bắc Kinh từ chối thảo luận về sự chiếm đóng của họ tại quần đảo Hoàng Sa, theo lời một số viên chức Bộ Ngoại Giao Hà Nội nói với tờ báo này. Theo đó, để đạt được một thỏa hiệp lâu dài và hai bên chấp nhận được sẽ vô cùng gay go dù có thể đạt đến một vài thỏa hiệp về quần đảo Trường Sa vì còn dính tới một số nước khác trong khu vực cũng tuyên bố chủ quyền hoặc một phần, hoặc toàn thể.

Một mặt, Hà Nội vận động quốc tế hóa vấn đề tranh chấp biển Ðông nhưng trong bí mật vẫn đàm phán tay đôi với Bắc Kinh, theo sự đòi hỏi của Bắc Kinh.

“Trung Quốc nói rõ lập trường của họ ngay từ đầu. Họ chiếm đóng quần đảo Hoàng Sa nên nó thuộc về Trung Quốc và không có gì để thương thuyết.” Một viên chức Ngoại giao của Hà Nội nói.

Bản văn trả lời phỏng vấn cho báo SCMP của nhà cầm quyền Hà Nội xác nhận hai bên âm thầm họp nhiều lần trong năm nay để đặt nền móng cho một thỏa hiệp về biển. Các cuộc họp vẫn tiếp diễn dù Hà Nội đã thành công khi lôi được vấn đề vào các cuộc họp ASEAN và Hoa Kỳ lên tiếng hậu thuẫn quan điểm của Việt Nam.

Bản tuyên bố của Hà Nội nêu ra sự quan trọng của cả đối thoại song phương và đa phương dù Bắc Kinh luôn luôn lập lại quan điểm chỉ thương thuyết tay đôi cho dễ bắt nạt.

SCMP được một phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Bắc Kinh xác nhận có các cuộc thảo luận đó nhưng không cho biết bao nhiêu chi tiết mà chỉ nói “chúng tôi sẽ thông báo kết quả nếu có các tin tức liên quan.”

SCMP thuật lời Vương Hàn Lĩnh, một học giả về các vấn đề hàng hải và luật quốc tế tại Học Viện Khoa Học Xã Hội Trung Quốc nói các tranh chấp về quần đảo Hoàng Sa đã giải quyết xong vì nay quần đảo này đang trong sự quản trị của Bắc Kinh.

“Trung Quốc chỉ đối thoại về tranh chấp liên quan tới quần đảo Trường Sa với Việt Nam và các nước khác.” Ông Lĩnh nói: “Chúng tôi khuyến khích hợp tác phát triển ở trong khu vực đặc quyền kinh tế của chúng tôi nhưng chúng tôi không nhân nhượng cái gì. Một nguyên tắc là chúng tôi chỉ chấp nhận thương thuyết tay đôi, không có phe thứ ba hay thương thuyết tập thể.”

Việt Nam và Trung Quốc ký bản Hiệp ước phân vịnh Bắc Bộ cuối năm 2000 nhưng mãi 4 năm sau mới đạt được thỏa thuận thi hành về vấn đề đánh cá, khai thác thủy sản ở khu vực. Tuy vậy, bản hiệp định vẫn không đụng chạm gì đến hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa mà cả hai bên đều xác định chủ quyền toàn thể, không thể tranh cãi.

Hàng năm, hai bên có các cuộc tuần tiễu chung dọc theo đường phân định trên vịnh Bắc Bộ. Còn lại, ngư dân Việt đánh cá hay bắt hải sản ở khu vực gần quần đảo Hoàng Sa đều bị Trung Quốc bắt giữ, đòi tiền chuộc hoặc đâm chìm tàu.

Thỉnh thoảng, người ta thấy Hà Nội lên tiếng về những hành động của Bắc Kinh, từ dò tìm dầu khí đến xây dựng thêm các cơ sở ở khu vực tranh chấp. Những lời phản đối chỉ có giá trị tượng trưng vì Bắc Kinh không hề thối lui.

Trong các cuộc họp ASEAN mở rộng ở Hà Nội với sự tham dự của các bộ trưởng Ngoại Giao vào tháng 7 và các bộ trưởng Quốc Phòng vào tháng 10, Hoa Kỳ đều lên tiếng về vấn đề biển Ðông và mong muốn giải quyết tranh chấp bằng thương nghị đa phương.

Từ nay tới cuối năm, Bắc Kinh sẽ thảo luận với 10 nước ASEAN về một qui tắc ứng xử trên biển Ðông nhằm tránh chiến tranh và tạo thêm căng thẳng. Bộ qui tắc ứng xử đã được ASEAN-Trung Quốc ký từ năm 2002 nhưng không thi hành và từ đó đến nay đã nhiều lúc căng thẳng giữa Việt Nam và Trung Quốc dù không có chiến tranh.

Một số ngư dân Việt Nam đã bị Trung Quốc bắn chết, vu cho họ là cướp biển rồi đưa xác về đảo Hải Nam.

Giới ngoại giao tin rằng nếu một thỏa hiệp nếu đạt được giữa Hà Nội và Bắc Kinh liên quan đến quần đảo Hoàng Sa, sẽ làm cho các tranh chấp khác liên quan đến biển Ðông dễ giải quyết hơn.

Theo nhận định của ông Carl Thayer, chuyên viên các vấn đề Việt Nam của Học Viện Quốc Phòng Hoàng Gia Úc, cho rằng nếu hai bên đạt được thỏa thuận, lãnh tụ hai bên sẽ đặt một thời biểu để hoàn tất. Tuy nhiên, Bành Quang Khiêm, một tướng lãnh hồi hưu của Trung Quốc, một chuyên về chiến lược gia quân sự tại Học Viện Khoa Học Quân Sự của Trung Quốc, lại cho rằng sẽ không có một cơ hội nào để Trung Quốc từ bỏ chủ quyền tại các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. (TN)